Αλκοόλ και καρκίνος: Τι γίνεται με το κρασί ;

Πριν από λίγες εβδομάδες, ο τότε Γενικός Χειρουργός των ΗΠΑ, Vivek Murthy, MD, δήλωσε ότι θα πρέπει να τοποθετηθούν προειδοποιητικές ετικέτες στα ποτά που περιέχουν αλκοόλ. Ετικέτες που να προειδοποιούν ότι η κατανάλωσή τους μπορεί να προκαλέσει καρκίνο.

Το αλκοόλ είναι η τρίτη μεγαλύτερη αποτρέψιμη αιτία καρκίνου στις ΗΠΑ, μετά τον καπνό και την παχυσαρκία, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι εξακολουθούν να μην γνωρίζουν πόσο επικίνδυνο είναι.

Έχει σημασία ο τύπος του αλκοόλ;

Για χρόνια, πολλοί πίστευαν ότι το κόκκινο κρασί ήταν η εξαίρεση στο κανόνα. Υπήρχαν μελέτες που υποστήριζαν ότι οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες – ειδικά η ρεσβερατρόλη – θα μπορούσαν να σας κάνουν καλό.

Μάλιστα στο πρόσφατο παρελθόν, στη δεκαετία του ’90, έρευνες έδειχναν ότι μερικά ποτήρια κόκκινο κρασί κάθε τόσο θα μπορούσαν να προστατεύσουν από καρδιακές παθήσεις. Και με μία δόση ίσως υπερβολής να σας βοηθήσουν να δείχνετε νεότεροι. Όμως όλα αυτά βρίσκονται κάτω από αμφισβήτηση.  Μια νέα μετα-ανάλυση υποδηλώνει ότι οι προηγούμενες μελέτες ήταν προκατειλημμένες. Άλλη πάλι μελέτη διαπίστωσε ακριβώς τα αντίθετα. Ότι δηλαδή η κατανάλωση αλκοόλ σε κάθε επίπεδο -κυρίως κόκκινου κρασιού και μπύρας- συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.

Ενώ τα υποτιθέμενα οφέλη του κρασιού για την υγεία ξεθωριάζουν, το ερώτημα παραμένει: Είναι το κρασί διαφορετικό όσον αφορά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου;

Τα δεδομένα σχετικά με το αλκοόλ και τον καρκίνο.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Το αλκοόλ είναι γνωστό καρκινογόνο. Κορυφαίοι μάλιστα οργανισμοί, όπως η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) και η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, το επιβεβαιώνουν. Δηλώνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης τουλάχιστον επτά τύπων καρκίνου. Συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του στόματος, του λαιμού, του ήπατος, του μαστού και του εντέρου.

Όσο περισσότερο πίνετε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος. Η «βαριά» κατανάλωση αλκοόλ – δηλαδή 8 ή περισσότερα ποτά την εβδομάδα για τις γυναίκες και 15 ή περισσότερα για τους άνδρες – αυξάνει πραγματικά τον κίνδυνο καρκίνου. Ακόμα και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, όπως μέχρι 1 ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και 2 για τους άνδρες, συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο, αλλά όχι τόσο πολύ. Ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ακόμη ότι η ελαφριά κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να είναι επικίνδυνη, καθώς συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα καρκίνου του μαστού και του οισοφάγου.

Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας το διαχειρίζεται, δεν υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι το κρασί είναι λιγότερο επιβλαβές από την μπύρα ή τα οινοπνευματώδη ποτά. Το θέμα είναι ότι η αιθανόλη σε όλα αυτά τα ποτά διασπάται στο σώμα σε ακεταλδεΰδη. Και αυτή μπορεί να βλάψει πραγματικά το DNA σας και θεωρείται καρκινογόνος ουσία. Μπερδεύει επίσης τις ορμόνες σας, και ίσως γι’ αυτό υπάρχει σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

Τελικά τι γίνεται με το κρασί;

Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το πόσο και τι πίνετε μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο καρκίνου. Πρόσφατη μελέτη στο JAMA Network Open διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που πίνουν λίγο έως μέτρια ποσότητα αλκοόλ είχαν υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν από καρκίνο. Αντίθετα όσοι έπιναν κρασί είχαν ελαφρώς χαμηλότερο κίνδυνο. Ειδικότερα αν έπιναν κύρια κρασί ή έπιναν κάποιο αλκοολούχο ρόφημα αλκοόλ μόνο με τα γεύματα.

Μια ανασκόπηση 26 μελετών του 2023 δεν διαπίστωσε σαφή σχέση μεταξύ του κρασιού και του καρκίνου. Όμως οι μελέτες της ανασκόπησης ήταν πολύ διαφορετικές. Κάποιοι ερευνητές εστιάζουν στις πολυφαινόλες του κρασιού. Όπως η ρεσβερατρόλη, οι ανθοκυανίνες και η κερκετίνη. Εκτιμούν ότι θα μπορούσαν να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Υπάρχουν όμως και οι επιστήμονες που εστιάζουν στο τρόπο ζωής. Και ότι αυτός είναι πιο σημαντικός. Οι άνθρωποι που πίνουν κρασί τείνουν να έχουν πιο υγιεινές συνήθειες, όπως υψηλότερο εισόδημα, καλύτερη διατροφή και λιγότερο κάπνισμα.

Όμως οι κορυφαίοι οργανισμοί υγείας εξακολουθούν να λένε ότι κανένας τύπος αλκοόλ δεν είναι ποτέ «ασφαλής» όσον αφορά τον κίνδυνο καρκίνου. Ειδικότερα στο Καναδά οι τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές για το αλκοόλ είναι ενδεικτικές. Τονίζουν ότι η κατανάλωση έξι ποτών την εβδομάδα όταν είστε ενήλικας μπορεί να μειώσει τη ζωή σας κατά 11 εβδομάδες. Επίσης δηλώνουν ότι η κατανάλωση περισσότερων ποτών μπορεί να μειώσει το προσδόκιμο ζωής.

Προσπαθώντας να εξηγήσεις πόσο επικίνδυνο είναι κάτι.

Οι έρευνες δείχνουν ότι το αλκοόλ συνδέεται με τον καρκίνο, αυτό είναι μια δύσκολη πραγματικότητα. Όμως το μήνυμα δεν φτάνει στο παραλήπτη. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το γνωρίζουν και νομίζουν ότι κάνει καλό. Μια μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου του 2023 διαπίστωσε ότι μόνο το 20% των ενηλίκων στις ΗΠΑ γνώριζε ότι το κρασί μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου, σε σύγκριση με το 31% που δήλωσε το ίδιο για το αλκοόλ. Μερικοί άνθρωποι πίστευαν μάλιστα ότι το κρασί θα μπορούσε να προλάβει τον καρκίνο.

Όσο για τους ειδικούς; Οι γιατροί δεν μιλούν σχεδόν ποτέ στους ασθενείς τους για τους κινδύνους καρκίνου που συνδέονται με την κατανάλωση αλκοόλ. Είτε γιατί δεν το θεωρούν σημαντικό είτε και γιατί δεν το πιστεύουν και οι ίδιοι. Οι ειδικοί και οι διεθνείς οργανισμοί τονίζουν ότι ο κίνδυνος πρόκλησης καρκίνου από το αλκοόλ πρέπει να είναι θέμα συζήτησης. Είναι περίπου αυτονόητο για τους πολλούς ότι η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ ανησυχητική για την εξέλιξη της υγείας. Όμως ακόμη και οι μέτριοι καταναλωτές αλκοόλ θα πρέπει να γνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους. Ειδικότερα για τον καρκίνο του μαστού, ο οποίος είναι συχνός.

Σε τελική ανάλυση όλα είναι θέμα προσωπικών επιλογών. Στο αν και πόσο θα πιείτε. Μια γυναίκα που έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού μπορεί να αποφασίσει να αποφύγει εντελώς το αλκοόλ. Μπορεί όμως να αλλάξει τρόπο ζωής. Να προσθέσει άσκηση και να διορθώσει τη διατροφή της. Επιτρέποντας στον εαυτό της να απολαμβάνει ένα ποτήρι κρασί πού και πού.

Πηγές

• https://www.hhs.gov/sites/default/files/oash-alcohol-cancer-risk.pdf
• Tim Stockwell, Jinhui Zhao, James Clay, Christine Levesque, Nitika Sanger, Adam Sherk, and Timothy Naimi. Why Do Only Some Cohort Studies Find Health Benefits From Low-Volume Alcohol Use? A Systematic Review and Meta-Analysis of Study Characteristics That May Bias Mortality Risk Estimates. Journal of Studies on Alcohol and Drugs 2024 85:4 , 441-452
• Biddinger KJ, Emdin CA, Haas ME, et al. Association of Habitual Alcohol Intake With Risk of Cardiovascular Disease. JAMA Netw Open. 2022;5(3):e223849. doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.3849
• Noelle K. LoConte et al., Alcohol and Cancer: A Statement of the American Society of Clinical Oncology. JCO 36, 83-93(2018). DOI:10.1200/JCO.2017.76.1155
• Cao Y, Willett WC, Rimm EB, Stampfer MJ, Giovannucci EL. Light to moderate intake of alcohol, drinking patterns, and risk of cancer: results from two prospective US cohort studies. BMJ. 2015 Aug 18;351:h4238. doi: 10.1136/bmj.h4238. PMID: 26286216; PMCID: PMC4540790.